เมื่อพูดถึง “ใบชา” พวกเราคงนึกออกว่าหน้าตามันเป็นยังไง
“ใบชา”เป็นพืชมีคาเฟอีนชนิดหนึ่งที่มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Camellia Sinensis
“ใบชา” โตเป็นพุ่มๆในที่ๆอากาศเย็นๆหน่อย ใบเล็กๆสีเขียวๆที่เราคงเคยเห็นจากโฆษณาในทีวีที่ชาวไร่ชาออกไปเลือกเก็บยอดเขียวใส่กระบุงใบใหญ่ๆ
พอเสร็จจากกรรมวิธีการตาก การอบ การบ่มต่างๆ เราเอาใบชามาต้มกับน้ำร้อนแล้วเรียกน้ำที่ได้ว่า “น้ำชา” …ซึ่งก็ถูกต้องตามหลักเทคนิคทุกอย่าง
ยกเว้นแต่ว่า… ในภาษาไทย(หรือแม้กระทั่งในภาษาอังกฤษ)เราก็ยังใช้คำว่า“ชา”หรือ”tea” เรียกแทนอะไรอื่นๆอีกหลายๆอย่างที่ไม่ได้ทำมาจากใบชาด้วยซ้ำ
เอาล่ะครับ ความงงมันก็เลยเริ่มจากตรงนี้แหล่ะครับ เมื่อเครื่องดื่มแบบชงร้อนเกือบทุกชนิดถูกเรียกเหมารวมๆว่า”ชา”เหมือนกัน
ชาสมุนไพรที่ทำจากตะไคร้ก็เป็นชาตะไคร้ ชาข้าวทำจากข้าวคั่วก็เป็นชา ชาดอกไม้ต้มจากดอกไม้แห้งก็เป็นชาเหมือนกัน
ทันนี้หลายคนที่พยายามจะเลี่ยงคาเฟอีน หรือด้วยเหตุผลใดๆก็ตามก็งงกันหมดสิครับ ถามว่าการเรียกแบบนี้ผิดมั้ย ผมว่าก็คงไม่ได้ผิดอะไรร้ายแรงนัก อาจจะแค่ทำให้งงๆเฉยๆ ซึ่งจริงๆแล้วถามว่ามีวิธีที่ทำให้ไม่งงมั้ย ในภาษาอังกฤษเค้าก็มีบัญญัติคำออกมาอย่างงี้ครับ
Tea…
หมายถึง เครื่องดื่มที่ทำจากใบชา และใบชาCamelia Sinensisสายพันธุ์ต่างๆเท่านั้น
Herbal Tea (ชาสมุนไพร) และ Tisane (ทิซาน)…
ซึ่งมีความหมายเหมือนกันนั้น หมายถึง เครื่องดื่มที่ทำมาจากการต้มน้ำร้อนกับส่วนของพืชใดๆก็ได้ที่ไม่ใช่ใบชา (Camilia Sinensis) ซึ่งถึงแม้โดยทั่วไปจะไม่มีคาเฟอีน ก็ยังมีชาสมุนไพรบางตัวที่มีคาเฟอีนอยู่ด้วยเหมือนกัน เช่น ชาสมุนไพรที่ทำจาก Rooibos, Yerba Mate, Guayusa, Yaupon และ Kudingcha นั่นเองครับ
เพราะฉะนั้นเพื่อป้องกันความสับสน (ถึงไม่ได้เป็นข้อปฏิบัติตายตัว) หลายๆคนที่อยู่ในวงการชาจึงเลือกที่จะพูดให้ชัดๆว่ากำลังพูดถึง “ชา” หรือ “ชาสมุนไพร/ทิซาน”กันแน่ เป็นอันหมดปัญหาครับ